ศาสนาผีในสังคมไทย และเขมร

ความเชื่อเรื่องศาสนาของเขมรมีลักษณะไม่ต่างกับชาวไทยมากนัก ต่างก็มีศาสนาผีเป็นรากเหง้าเหมือนกัน ซึ่งความเชื่อแบบศาสนาผีมีให้เห็นเป็นปกติในสังคม ไม่ว่าไทย หรือกัมพูชา ตัวอย่างที่เป็นรูปธรรม คือศาลผีในหมู่บ้าน หรือในวัดก็มี แต่มีข้อแตกต่างกันนิดหน่อย ความเชื่อศาสนาผีในกัมพูชาไม่คอยถูกประณามแบบว่าเป็นเรื่องไสยศาสตร์ งมงายอะไรทำนองนั้น เรียกได้ว่าศาสนาผีในกัมพูชาค่อนข้างมีที่ยืนในสังคมความเชื่อได้ระดับหนึ่ง อย่างน้อยก็ในแง่วัฒนธรรมศาสนาผียังเป็นที่ยอมรับ นายกรัฐมนตรีฮุน เซน เป็นคนหนึ่งที่มีทัศคติต่อความเชื่อศาสนาผีในแง่บวก ฮุน เซน เล่าว่า ในสังคมกัมพูชาความเชื่อเรื่องศาสนาผีเป็นเรื่องไม่อาจปฏิเสธได้ เพราะศาสนาผีอยู่กับชาวเขมรมาเนินนาน ฮุน เซนยังยกตัวอย่างว่า เมื่อคนตกอยู่สถานการณ์อันตราย หรือภัยใกล้ตัว คนมักอุทานว่า "แม่"  คำอุทานว่าแม่ นี้ ฮุน เซนเล่าว่าเป็นความเชื่อแบบศาสนาผี เพราะศาสนาผีเชื่อกันว่ามีผู้หญิงเป็นใหญ่

รูปปั้นยายญาติ เป็นสิ่งศักดิ์ในศาสนาผีที่ชาวเขมรยังให้เคารพศัทธา
 ในวัดพนมญาติ จังหวัดไพลิน ประเทศกัมพูชา

                                            

สำหรับศาสนาผีในประเทศไทยแม้ยังอิทธิผลมาก แทรกซัมอยู่ในวิถีชีวิตชาวไทยทั่วไป แต่ศาสนาผีมักถูกประณามว่าเป็นความเชื่อแบบไร้เหตุผลเสมอ แต่ทว่าความจริงแล้วศาสนาผีสามารถแทรกซึมไปแทบทุกอณุของพิธีกรรมพุทธ/วัฒนธรรมไทย เรียกว่าโดยเนื้อหาสาระแล้วคนไทยได้รับอิทธิพลจากศาสนาผีมากกว่าพุทธเสียอีก ตัวอย่างที่เห็นชัด คือศาลหลักเมืองและพระสยามเทวาธิราชก็เป็นความเชื่อแบบศาสนาผี อันนี้ สุจิตต์ วงษ์เทศได้กล่าวไว้ครับ

สรุปแล้วศาสนาผีที่กัมพูชายังมีอิทธิผลต่อความเชื่อของชาวเขมรอยู่มาก และยังได้รับความเคารพนับถืออย่างน้อยในแง่วัฒนธรรมชาวเขมรยังให้เคารพนับถือพอสมควร ไม่ถูกกล่าวร้ายป้ายสีในทำนองว่าไสยศาตร์ งมงายอะไรแบบนั้นสักเท่าไร ซึ่งต่างกับศาสนาผีในไทยมักถูกประณามว่าไร้สาระ แต่ความจริงสาระของศาสนาผีแทรกอยู่ในวัฒนธรรมไทยหลายอย่างไร แม้กระทั่งพิธีกรรมพระสวดพระอภิธรรมของพุทธศาสนาก็เป็นพิธีเรียกขวัญของศาสนาผีมาก่อน  แต่เมื่อพุทธศาสนาเข้ามาไทยก็นำเอาพิธีเรียกขวัญซึ่งเป็นพิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์ของพื้นเมืองเป็นส่วนหนึ่งพุทธศาสนา โดยนำเอาพระอภิธรรมเข้าสวดแทน ซึ่งข้อมูลทำนองนี้ สุจิตต์ วงษ์เทศได้พูดไว้นานแล้ว  

#Talkkhmer #เล่าเรื่องเขมร  #ศาสนาผี